EMDR - terapia, która pomaga odzyskać spokój po trudnych doświadczeniach

Terapia EMDR (Eye Movement Desensitization and Reprocessing/ Odwrażliwianie i Ponowne Przetwarzanie za pomocą Ruchu Gałek Ocznych) jest uznawana m.in. przez Amerykańskie Towarzystwo Psychologiczne, brytyjski National Institute for Health and Care Excellence oraz Światową Organizację Zdrowia (WHO) za skuteczną metodę leczenia traumy i szerokiego zakresu zaburzeń opierających się na doświadczeniu (Shapiro, 2018).

EMDR opiera się na modelu AIP (Adaptive Information Processing/Adaptacyjnego Przetwarzania Informacji). Zakłada on, że układ nerwowy ma naturalną zdolność do przetwarzania doświadczeń i integrowania ich w sposób adaptacyjny. W przypadku traumatycznych wydarzeń lub przewlekłego stresu proces ten zostaje zablokowany - wspomnienia „zamrażają się” wraz z emocjami, przekonaniami i reakcjami fizjologicznymi. Z tego powodu uruchamiają się objawy: natrętne wspomnienia, problemy ze snem, silny lęk czy poczucie zagrożenia, nawet jeśli realne niebezpieczeństwo już nie istnieje. EMDR odblokowuje ten system, umożliwiając ponowne przetworzenie materiału i zapisanie go w sposób neutralny i adaptacyjny. Dzięki temu dawne wydarzenia nie wywołują już tak silnych emocji.

Kolejna teoria zakłada podobieństwo procesu EMDR do snu w fazie REM. Ruchy oczu w EMDR przypominają to, co dzieje się w trakcie snu, kiedy nasze oczy szybko poruszają się pod powiekami (faza REM). To właśnie wtedy mózg naturalnie porządkuje wspomnienia. EMDR może uruchamiać podobny mechanizm, pomagając „posprzątać” i przetworzyć traumatyczne wspomnienia.

Na czym polega EMDR?

EMDR ułatwia przetwarzanie i integrację nieprawidłowo przechowywanych informacji/wspomnień. Podczas terapii pacjent myśli o trudnym wspomnieniu, a jednocześnie wykonuje określone ruchy oczami lub doświadcza innych form tzw. stymulacji bilateralnej (obustronnej), np. naprzemiennych dźwięków czy dotyku. Dzięki temu mózg „przetwarza” bolesne wspomnienie w sposób, który zmniejsza jego siłę emocjonalną.Terapeuta podąża za tym procesem pomagając klientowi w wykonywaniu setów stymulacji bilateralnej, aż znikną wszystkie emocjonalne i somatyczne zaburzenia związane z tym wspomnieniem. W jego miejsce powstanie nowe adaptacyjne i odwrażliwione przekonanie na własny temat powiązane ze wspomnieniem (Mosquera, 2022).

Kiedy EMDR może pomóc?

Terapia EMDR znajduje zastosowanie m.in.:

• po doświadczeniu traumy (zdarzenia związanego z realnym zagrożeniem życia, zdrowia lub integralności cielesnej/seksualnej – bezpośrednio, pośrednio lub poprzez zawodową ekspozycję),

• w leczeniu zespołu stresu pourazowego (PTSD),

• w leczeniu zaburzeń lękowych i fobii specyficznych (np. lęku przed lataniem, wystąpieniami publicznymi, lęku przed dentystą),

• w żałobie i po stracie,

• w zaburzeniach depresyjnych- jako terapia wspomagająca (szczególnie w przypadkach, gdy depresja ma tło w trudnych lub traumatycznych przeżyciach)

  
  

Dlaczego EMDR jest skuteczny?

Badania naukowe pokazują, że EMDR aktywuje naturalne mechanizmy samoregulacji mózgu. Dzięki temu wspomnienia, które wcześniej były źródłem silnego stresu, zostają włączone w sieć pamięci w mniej obciążający sposób. Pacjent odzyskuje poczucie bezpieczeństwa i większą kontrolę nad swoim życiem.

EMDR w praktyce terapeutycznej

Terapia EMDR prowadzona jest wyłącznie przez specjalistów, którzy ukończyli certyfikowane szkolenie. Proces składa się z kilku faz, m.in. przygotowania, identyfikacji trudnych wspomnień, właściwej stymulacji bilateralnej oraz integracji nowych doświadczeń.

Dla wielu osób już kilka sesji przynosi zauważalną poprawę, choć długość terapii zależy od indywidualnych potrzeb.

EMDR to metoda, która daje nadzieję i realną ulgę osobom zmagającym się ze skutkami traumy. Jeśli czujesz, że trudne doświadczenia wciąż wpływają na Twoje życie, być może EMDR będzie dla Ciebie odpowiednią formą terapii.

Bibliografia

• Mosquera, D. (2022). Praca z głosami i zdysocjowanymi częściami. Praktyczne podejście oparte na terapii EMDR. Fundacja Vitamelius.

• Shapiro, F. (2018). Eye Movement Desensitization and Reprocessing (EMDR) Therapy: Basic Principles, Protocols, and Procedures. New York: Guilford Press.

• World Health Organization (2013). Guidelines for the management of conditions specifically related to stress. Geneva: WHO.

• American Psychiatric Association (2017). Clinical Practice Guideline for the Treatment of Posttraumatic Stress Disorder (PTSD).

• National Institute for Health and Care Excellence (NICE) (2018). Post-traumatic stress disorder. NICE guideline [NG116].

• De Jongh, A., Amann, B. L., Hofmann, A., Farrell, D., Lee, C. W. (2019). The status of EMDR therapy in the treatment of posttraumatic stress disorder 30 years after its introduction. Journal of EMDR Practice and Research, 13(4), 261–269.