Terapia ACT – akceptacja i zaangażowanie w życie
- Centrum Psychoterapii i Diagnozy
- 13 sie
- 2 minut(y) czytania
Czasami w życiu najbardziej cierpimy wtedy, gdy próbujemy na siłę pozbyć się trudnych myśli czy emocji. Im bardziej staramy się ich unikać, tym mocniej wracają. Terapia ACT (Acceptance and Commitment Therapy, czyli Terapia Akceptacji i Zaangażowania) podchodzi do tego inaczej – uczy, jak żyć wartościowym życiem, nawet wtedy, gdy towarzyszą nam trudne emocje.
Na czym polega terapia ACT?
ACT jest częścią tzw. trzeciej fali terapii poznawczo-behawioralnych. Łączy elementy uważności (mindfulness), akceptacji oraz pracy nad wartościami. Jej główna idea jest prosta:
Nie zawsze możemy kontrolować to, co czujemy czy myślimy, ale możemy decydować, jak chcemy działać i w jakim kierunku iść.
Zamiast walki z emocjami, ACT proponuje:
Akceptację - przyjęcie tego, co się pojawia, bez oceniania.
Zaangażowanie - robienie tego, co ważne, zgodne z naszymi wartościami.
Podstawowe procesy w ACT
ACT opiera się na sześciu wzajemnie powiązanych umiejętnościach:
Akceptacja - otwartość na emocje, nawet jeśli są trudne.
Defuzja poznawcza - nabieranie dystansu do swoich myśli („to tylko myśli, nie fakty”).
Kontakt z chwilą obecną - praktykowanie uważności.
Ja jako kontekst - umiejętność patrzenia na siebie z szerszej perspektywy, a nie tylko przez pryzmat problemu.
Wartości - odkrywanie, co jest naprawdę ważne w życiu.
Działanie w oparciu o wartości - podejmowanie kroków w kierunku życia, które chcemy prowadzić.
Jak wygląda praca w tym nurcie?
Sesje są praktyczne i doświadczeniowe - oprócz rozmowy, pojawiają się ćwiczenia uważności, metafory, praca z wyobraźnią.
Duży nacisk kładzie się na realne działania w życiu codziennym - małe kroki w kierunku tego, co ważne.
Terapeuta nie walczy z objawami - pomaga znaleźć sposób, by żyć pełniej pomimo ich obecności.
Przykład: Osoba z lękiem społecznym może w ACT nauczyć się nie czekać, aż lęk „zniknie”, tylko stopniowo podejmować działania zgodne z wartościami (np. spotykać się z bliskimi), nawet jeśli lęk wciąż się pojawia.
Kiedy ACT może być dobrym wyborem?
Gdy czujesz, że unikasz sytuacji, ludzi lub działań z powodu lęku, smutku czy poczucia winy.
Jeśli masz wrażenie, że „utknąłeś/utknęłaś” w walce ze swoimi myślami.
Kiedy chcesz skupić się na tym, co dla Ciebie naprawdę ważne, zamiast na ciągłym kontrolowaniu emocji.
Jeśli chcesz nauczyć się większej uważności w codziennym życiu.
Podsumowanie
Terapia ACT to podejście, które pomaga żyć pełniej i w zgodzie z własnymi wartościami - niezależnie od tego, czy trudne emocje są obecne. To zaproszenie do otwartości, uważności i świadomego działania w kierunku tego, co naprawdę się liczy.
Bibliografia
Hayes, S. C., Strosahl, K. D., & Wilson, K. G. (2014). Terapia akceptacji i zaangażowania. Proces i praktyka uważnej zmiany (wyd. 2). Sopot: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Harris, R. (2016). Zrozumieć ACT. Przewodnik po terapii akceptacji i zaangażowania. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego.
Hayes, S. C., Levin, M. E., Plumb-Vilardaga, J., Villatte, J. L., & Pistorello, J. (2013). Acceptance and Commitment Therapy and Contextual Behavioral Science: Examining the Progress of a Distinctive Model of Behavioral and Cognitive Therapy. Behavior Therapy, 44(2), 180–198. https://doi.org/10.1016/j.beth.2009.08.002
Harris, R. (2019). Z pułapki szczęścia. Przestań walczyć, zacznij żyć. Sopot: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Luoma, J. B., Hayes, S. C., & Walser, R. D. (2012). Learning ACT: An Acceptance & Commitment Therapy Skills Training Manual for Therapists. Oakland, CA: New Harbinger Publications.
